We have detected that you are located in . Do you want to switch to the local site?
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ένας δείκτης βάρους σε σχέση με το ύψος, ο οποίος κατηγοριοποιεί το σώμα στους ενήλικες σε ελλιποβαρές, υπέρβαρο και παχύσαρκο. Χρησιμοποιείται ως τρόπος μέτρησης του σωματικού λίπους. Ο ΔΜΣ υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα (οι τιμές του ΔΜΣ αντιπροσωπεύουν μονάδες kg/m2 και όλες οι τιμές του ΔΜΣ στο παρόν άρθρο πρέπει να θεωρείται ότι μετρούνται σε αυτήν τη μονάδα). Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ΔΜΣ, οι οποίες αναλύονται λεπτομερώς παρακάτω1.
Αποτέλεσμα ΔΜΣ: Κάτω από 18,5
Όσοι ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία ορίζονται ως ελλιποβαρή άτομα.
Το χαμηλό σωματικό βάρος μπορεί να είναι σημάδι ότι δεν τρώτε αρκετά ή μπορεί να υποδηλώνει κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση. Εάν είστε ελλιποβαρείς, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για περαιτέρω αξιολόγηση.
Αποτέλεσμα ΔΜΣ: Μεταξύ 18,5 και 24,91
Η ιατρική κοινότητα συνιστά να διατηρείτε το βάρος σας εντός αυτού του εύρους.
ΔΜΣ: μεταξύ 25 και 29,91
Τα άτομα που εμπίπτουν σε αυτή τη κατηγορία μπορεί να κινδυνεύουν να αναπτύξουν παχυσαρκία2.
Μπορεί επίσης να υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης άλλων προβλημάτων υγείας ή επιδείνωσης των υφιστάμενων με την πάροδο του χρόνου.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες παχυσαρκίας με βάση το εύρος του ΔΜΣ2:
| Κατηγορία | ΔΜΣ |
| Τάξης Ι | 30.0–34.9 |
| Τάξης II | 35.0–39.9 |
| Τάξης III | Άνω του 40 |
Οι κατηγορίες του ΔΜΣ βασίζονται στον αντίκτυπο που έχει το υπερβολικό λίπος στην υγεία ενός ατόμου, στο προσδόκιμο ζωής και στον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών υγείας σχετιζόμενων με το βάρος3.
ΔΜΣ: 30,0 ή υψηλότερο
Τα άτομα που έχουν ΔΜΣ ίσο ή μεγαλύτερο του 30 μπορεί να πάσχουν από παχυσαρκία1.
Καθώς ο ΔΜΣ αυξάνεται εντός του εύρους που θεωρείται παχυσαρκία, αυξάνεται και ο παράγοντας κινδύνου για ορισμένες χρόνιες παθήσεις3.
Οι υψηλοί ΔΜΣ (μεγαλύτεροι ή ίσοι με 30) στατιστικά σχετίζονται σημαντικά με διάφορες ιατρικές παθήσεις. Οι παθήσεις αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, καρδιαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, οστεοαρθρίτιδα και διάφορες μορφές καρκίνου3,5.
Ο ΔΜΣ δεν αποτελεί διάγνωση της παχυσαρκίας, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των κινδύνων υγείας3.
Στα άτομα με ΔΜΣ ίσο ή μεγαλύτερο του 30, συνιστάται ιδιαίτερα να συμβουλευτούν γιατρό ειδικά καταρτισμένο στη διαχείριση της παχυσαρκίας.
Υπάρχουν διάφορες επιστημονικά αποδεδειγμένες επιλογές για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Οι επιλογές αυτές εξαρτώνται από τις ειδικές ανάγκες ενός ατόμου, την τρέχουσα κατάσταση της υγείας του και την παρουσία επιπλοκών υγείας που σχετίζονται με το βάρος2.
Οι θεραπείες μπορεί να περιλαμβάνουν συνδυασμό των ακόλουθων επιλογών2,5:
Αποποίηση ευθύνης: Οι πληροφορίες αυτές δεν υποκαθιστούν τις συμβουλές ενός επαγγελματία υγείας. Εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις σχετικά με την υγεία σας, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον προσωπικό σας γιατρό ή κάποιον άλλον εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.
Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια νόσος που απαιτεί ιατρική φροντίδα. Για τον περισσότερο κόσμο, το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία (ΔΜΣ μεγαλύτερος ή ίσος με 25) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας και συννοσηρότητας7.
Σε γενικές γραμμές, όσο υψηλότερος είναι ο ΔΜΣ εντός του εύρους που θεωρείται παχυσαρκία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως3,5,6:
● Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ
● Καρδιαγγειακές παθήσεις
● Εγκεφαλικό επεισόδιο
● Υψηλή αρτηριακή πίεση
● Υπογονιμότητα
● Κατάθλιψη και άγχος
● Στεφανιαία νόσος
● Δυσλιπιδαιμία
● Στεατική ηπατική νόσο που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία (ΜAFLD)/Στεατοηπατίτιδα που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία του ήπατος (ΜASH)
● Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD)
● Μεταβολικό σύνδρομο (MetS)
● Ακράτεια ούρων
● Αποφρακτική υπνική άπνοια και αναπνευστικά προβλήματα
● Χρόνια νεφρική νόσος
● Διάφοροι τύποι καρκίνου που συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του οισοφάγου, των νεφρών, των ωοθηκών και του παγκρέατος.
● Οστεοαρθρίτιδα γόνατος
● Χολολιθίαση
● Θρόμβωση
● Αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας σε σύγκριση με άτομα με υγιή ΔΜΣ
Εάν σας ανησυχεί οποιαδήποτε από αυτές τις ασθένειες και το πώς σχετίζονται με το ΔΜΣ σας, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για περαιτέρω πληροφορίες και αξιολόγηση.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει διαφορετικός υπολογισμός του ΔΜΣ για γυναίκες και άνδρες. Ωστόσο, ενώ το φύλο δε λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό του ΔΜΣ, οι φυσιολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να συνεπάγονται διαφορά στον βαθμό κινδύνου, για έναν δεδομένο ΔΜΣ8.
Άνδρες:
Όσον αφορά την κατανομή του βάρους, έχει αναφερθεί ότι οι άνδρες τείνουν να συσσωρεύουν σωματικό λίπος στο άνω μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της κοιλιάς8.
Η κοιλιακή παχυσαρκία και η υψηλότερη συγκέντρωση σπλαχνικού λίπους στους άνδρες, οδηγούν σε υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου και σακχαρώδους διαβήτη τύπου 23,8.
Γυναίκες:
Ενώ οι γυναίκες τείνουν να έχουν υψηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους από τους άνδρες, η εναπόθεση λίπους στις γυναίκες τείνει να κατανέμεται στους γοφούς και τους γλουτούς8.
Λόγω των διαφορών στην εναπόθεση λίπους, οι γυναίκες μπορεί να διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης συνοδών παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία, σε σύγκριση με τους άνδρες με ίδιο ή παρόμοιο ΔΜΣ8.
Ο υπολογισμός του ΔΜΣ ενηλίκων δε λαμβάνει υπόψη την ηλικία. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι ενώ η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας σε οποιαδήποτε ηλικία, η συσχέτιση αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη για άτομα κάτω των 50 ετών9.
Έχει αποδειχθεί ότι η επιταχυνόμενη αύξηση του σωματικού βάρους κατά την παιδική ηλικία, συνεπάγεται περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση. Η αύξηση του βάρους στην παιδική ηλικία αποτελεί ισχυρό δείκτη για παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή9.
Ενώ ο ΔΜΣ ερμηνεύεται διαφορετικά για τα παιδιά και τους εφήβους σε σύγκριση με τους ενήλικες, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τον ΔΜΣ θα πρέπει να είναι επίσης προσαρμοσμένες ανά ηλικία και για τους ενήλικες10.
Η ερμηνεία του ΔΜΣ στα παιδιά και τους εφήβους εξαρτάται τόσο από την ηλικία, όσο και από το φύλο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κορίτσια και τα αγόρια αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς, με το σωματικό λίπος να ποικίλλει κατά τη διάρκεια των αναπτυξιακών σταδίων, όπως η εφηβεία4,11.
Η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα διαφόρων παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η δυσλιπιδαιμία και η υπνική άπνοια. Τα παιδιά που ζουν με παχυσαρκία είναι επίσης πιο πιθανό να υποφέρουν από ψυχολογική δυσφορία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει χαμηλή αυτοεκτίμηση, αγχώδεις διαταραχές και καταθλιπτικά συμπτώματα4.
Εάν είστε γονέας που ανησυχεί για την υγεία του παιδιού σας σε σχέση με το βάρος του, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για καθοδήγηση σχετικά με τη διαχείριση βάρους και τις πιθανές επιλογές αντιμετώπισης.
Η σύνθεση του σώματός μας αλλάζει φυσικά με την πάροδο του χρόνου. Η αύξηση του σωματικού λίπους είναι στατιστικά πιθανό να συμβεί στην ενήλικη ζωή, ενώ η συνολική μυϊκή μάζα μειώνεται επίσης με την πάροδο του χρόνου12.
Η μυϊκή μάζα και δύναμη θεωρούνται σημαντικές για τη διατήρηση της σωματικής δραστηριότητας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν χρησιμοποιούνται οι τυπικοί υπολογισμοί του ΔΜΣ, το ελαφρώς υπέρβαρο συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο θνησιμότητας σε σύγκριση με το «φυσιολογικό» εύρος βάρους στους ηλικιωμένους12.
Ο τυπικός υπολογισμός του ΔΜΣ μπορεί επίσης να υποεκτιμήσει ή να υπερεκτιμήσει την ποσότητα του περιττού λίπους που φέρουν τα ηλικιωμένα άτομα. Ως εκ τούτου, εκτιμήσεις όπως η περιφέρεια μέσης συνιστώνται ως καλύτερες επιλογές για τη μέτρηση του σωματικού λίπους στους ηλικιωμένους12.
Η διάγνωση της παχυσαρκίας δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στη μέτρηση του ΔΜΣ. Ωστόσο, ο ΔΜΣ μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των ατόμων που θα είχαν βελτίωση της υγείας τους από τη διαχείριση της παχυσαρκίας5.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις ζητούνται συχνά κατά τις αρχικές αξιολογήσεις της παχυσαρκίας, με στόχο την ανίχνευση μεταβολικών προβλημάτων και την εξατομίκευση των επιλογών αντιμετώπισης.
Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση αποσκοπεί στην ανακάλυψη πιθανών παραγόντων που συμβάλλουν στην παχυσαρκία ενός ατόμου και συνεπώς στην παροχή εξατομικευμένου προγράμματος αντιμετώπισης5.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις ολοκληρωμένες μεθόδους διάγνωσης της παχυσαρκίας.
Η διάγνωση της παχυσαρκίας δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στη μέτρηση του ΔΜΣ. Ωστόσο, ο ΔΜΣ μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των ατόμων που θα είχαν βελτίωση της υγείας τους από τη διαχείριση της παχυσαρκίας5.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις ζητούνται συχνά κατά τις αρχικές αξιολογήσεις της παχυσαρκίας, με στόχο την ανίχνευση μεταβολικών προβλημάτων και την εξατομίκευση των επιλογών αντιμετώπισης.
Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση αποσκοπεί στην ανακάλυψη πιθανών παραγόντων που συμβάλλουν στην παχυσαρκία ενός ατόμου και συνεπώς στην παροχή εξατομικευμένου προγράμματος αντιμετώπισης5.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις ολοκληρωμένες μεθόδους διάγνωσης της παχυσαρκίας.
Περιφέρεια μέσης έναντι ΔΜΣ
Για την καλύτερη κατανόηση της υγείας, μπορεί να πραγματοποιηθούν και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις και μετρήσεις παράλληλα με τον ΔΜΣ (για παράδειγμα, της περιφέρειας μέσης).
Η περιφέρεια μέσης αποτελεί έναν έμμεσο δείκτη του κοιλιακού λίπους, ενώ ο ΔΜΣ αποτελεί μια αναπαράσταση του συνολικού σωματικού λίπους6. Επομένως, η περιφέρεια μέσης αναφέρεται ως το ακριβέστερο μέσο μέτρησης των κινδύνων υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως η συννοσηρότητα και η θνησιμότητα13.
Οι ερευνητές συστήνουν τη χρήση της μέτρησης περιφέρειας μέσης συνδυαστικά με τον ΔΜΣ για την ακριβέστερη αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου για την υγεία ενός ατόμου13.
Ανεξάρτητα από το ΔΜΣ, εάν έχετε ανησυχίες για την υγεία σας θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Συνήθως, τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία παρουσιάζουν διάφορες παθήσεις, που είναι ευρέως γνωστές ως μεταβολικό σύνδρομο14.
Ο έλεγχος για μεταβολικό σύνδρομο συνιστάται για την πλειονότητα των ατόμων με υψηλό ΔΜΣ2.
Αυτός περιλαμβάνει την αναζήτηση των μεταβολικών παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την παχυσαρκία, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω2:
● Περιφέρεια μέσης
● Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων
● Επίπεδα «καλής» HDL χοληστερόλης
● Επίπεδα «κακής» LDL χοληστερόλης
● Υψηλή αρτηριακή πίεση
● Υψηλό επίπεδο σακχάρου στο αίμα
Πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον τρεις παράγοντες μεταβολικού κινδύνου για να διαγνωστείτε με μεταβολικό σύνδρομο. Ως εκ τούτου, το μεταβολικό σύνδρομο ορίζεται ως ένα σύνολο καταστάσεων, το οποίο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και εγκεφαλικού επεισοδίου14.
Η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και των επιπλοκών που σχετίζονται με την παχυσαρκία είναι ισχυρή, αλλά όχι απόλυτη.
Ορισμένα άτομα που ζουν με παχυσαρκία δεν παρουσιάζουν μεταβολικό σύνδρομο και αναφέρεται ότι έχουν περιορισμένους κινδύνους υγείας με υψηλότερους ΔΜΣ. Αυτή η ομάδα ορίζεται ως μεταβολικά υγιή παχύσαρκα άτομα15.
Τα άτομα αυτά έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη και καρδιακών παθήσεων, σε σύγκριση με άλλα άτομα με παχυσαρκία που πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο15.
Ωστόσο, οι κλινικές κατευθυντήριες γραμμές διευκρινίζουν ότι τα μεταβολικά υγιή παχύσαρκα άτομα δε μπορούν να θεωρηθούν «ιατρικά υγιή». Διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας, καθώς και άλλων μη μεταβολικών παθήσεων, όπως κατάθλιψη, πόνο στην πλάτη και υπνική άπνοια15,16.
Παρά την απουσία μεταβολικών παραγόντων κινδύνου, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα μεταβολικά υγιή άτομα που ζουν με παχυσαρκία ήταν πιθανό να αναπτύξουν μεταβολικές ανωμαλίες εντός 10 ετών. Αυτό σημαίνει ότι εξακολουθούν να κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε μεταβολικά μη υγιή άτομα17.
Εάν ζείτε με παχυσαρκία αλλά δεν παρουσιάζετε συμπτώματα χρόνιας πάθησης που σχετίζονται με την παχυσαρκία, μπορείτε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για αξιολόγηση των παραγόντων μεταβολικού κινδύνου.
Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να βοηθήσει αυτή την ομάδα αυξημένου κινδύνου να αποτρέψει τις ιατρικές επιπλοκές και να αποφύγει περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους.
Ο ΔΜΣ είναι μια απλή και αντικειμενική μέτρηση, η οποία μπορεί εύκολα να πραγματοποιηθεί από έναν γιατρό ή οποιονδήποτε ανησυχεί για την υγεία του.
Ωστόσο, πέρα από τους περιορισμούς που συζητήθηκαν προηγουμένως, μπορείτε επίσης να θεωρήσετε ότι οι μετρήσεις του ΔΜΣ δε λαμβάνουν υπόψη τα εξής18:
● Κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με παθήσεις οι οποίες σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως το μεταβολικό σύνδρομο.
● Περιβαλλοντικούς παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής που μπορούν να συμβάλουν στον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων, εκτός της παχυσαρκίας.
● Ατομική κατανομή σωματικού λίπους.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι η παχυσαρκία δεν αποτελεί απόλυτο δείκτη κακής υγείας, όπως ακριβώς και το «φυσιολογικό» βάρος δε σημαίνει ότι είστε υγιείς.
Ο ΔΜΣ σας δεν σας καθορίζει, αλλά η γνώση και η κατανόηση του ΔΜΣ σας μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για να αναλάβετε την ευθύνη της υγείας σας.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να συζητήσετε σχετικά με το βάρος και την κατάσταση της υγείας σας και να αξιολογήσετε τις ενέργειες που μπορεί να απαιτούνται.
Υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της ποσότητας σωματικού λίπους που έχει ένα άτομο και των επιπτώσεων στην υγεία του. Μελέτες έχουν καταδείξει τους κινδύνους υγείας που σχετίζονται και με τα δύο άκρα του εύρους του ΔΜΣ2.
Διάφοροι παράγοντες (όπως η εθνότητα και η γενετική προδιάθεση), ανεξάρτητοι του βάρους, μπορούν να σας θέσουν σε κίνδυνο για την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε αυτούς τους παράγοντες και πώς μπορεί να συμβάλλουν στον κίνδυνο που διατρέχετε αν πάσχετε από παχυσαρκία.
Επίπεδα ΔΜΣ μεγαλύτερα ή ίσα του 30 συνδέονται με αυξημένη θνησιμότητα και κίνδυνο επιπλοκών υγείας6. Οι εξετάσεις παχυσαρκίας θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα όρια του ΔΜΣ.
Υπάρχουν «μεταβολικά υγιή» άτομα με υψηλό ΔΜΣ, τα οποία έχουν περιορισμένα προβλήματα υγείας. Ωστόσο, η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει άλλους κινδύνους για την υγεία αυτών των ατόμων, σε σύγκριση με άτομα με χαμηλότερο ΔΜΣ15,16.
Για την πλειονότητα των ατόμων με παχυσαρκία συνιστάται η εξέταση για μεταβολικό σύνδρομο2.
Η κατανόηση του ΔΜΣ σας μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε ένα υγιές εύρος βάρους και να προσδιορίσετε τον καλύτερο τρόπο για να το επιτύχετε ή να το διατηρήσετε, σε συνεργασία με την ομάδα υγείας σας. Για τις περισσότερες πληθυσμιακές ομάδες, η ύπαρξη ΔΜΣ άνω του 25 αυξάνει τους παράγοντες κινδύνου για την υγεία7.
Ο ΔΜΣ σας θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως κατευθυντήρια γραμμή και ως πρώτο βήμα για την κατανόηση του βάρους και του ύψους σας. Οι επαγγελματίες υγείας συνιστούν την τήρηση μιας υγιεινής διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ανεξάρτητα από τον υφιστάμενο ΔΜΣ σας.
Για ΔΜΣ ίσο ή μεγαλύτερο του 25, μπορεί να απαιτούνται και άλλες ενέργειες εκτός της διατροφής και της σωματικής άσκησης. Η συμβουλή του γιατρού σας είναι ο καλύτερος τρόπος για να προσδιορίσετε τις σωστές λύσεις για εσάς.
Εάν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με το βάρος σας, ζητήστε ιατρική συμβουλή.
